THE CYCLICAL NATURE OF COUPS IN TURKEY: TUTELAR STRUCTURES, POLITICAL POLARIZATION


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17394982Abstract
This study looks at coups in Turkey from political, social, and economic angles. A coup in Turkey is rarely just a military move. Courts, the bureaucracy, the media, and the economy often play a role too. These point to deeper problems that keep democracy from taking root. The study uses a historical and comparative approach. It focuses on the main military coups 1960, 1971, 1980, and 2016 as well as on key non-military interventions like the February 28 process and the Ergenekon-Balyoz cases. The findings show that the legacy of Ottoman administration and the tutelary mindset inherited from the Committee of Union and Progress continue to undermine democratic oversight. Economic crises and global factors, like the 1980 downturn, played key roles. In more recent cases, media and communication technologies had a strong impact. The study concludes that for democracy in Turkey to take root, tutelage must end, the rule of law must be strengthened, political polarization must be reduced, and economic stability must be secured through broad democratic reforms.
Keywords: Keywords: Coups, Military Tutelage, Democratization, Political Polarization, Economic Crises, Turkish Politics, Institutional Reforms.
References
Açıl, A. S. S. (2017). TSK'ya adım adım sızdılar. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/tskya-adim-adim-sizdilar/774229
Açıl, B. K. T. Ö. S. (2019). FETÖ/PDY çatı davasının gerekçeli kararı açıklandı. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/feto-pdy-cati-davasinin-gerekceli-karari-aciklandi/1366314
Ak, M. K. K. G. (2018). 1980 Darbesi Sonrası Türkiye’de Ana Akım Sol Partiler: Benzerlik ve Farklılıklar. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Scienves Studies, 4(9), 365-375
Akal, M. (2013). 12 Mart 1971 Muhtirasi, 12 Eylül 1980 Darbesi ve 28 Şubat Sürecinde Bir Politikaci Olarak Süleyman Demirel’in Farkli Konum ve Tepkileri (Yüksek Lisans), MMimer Sinan GüzeL Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Akça, H. H. G. (2005). İmparatorluktan Cumhuriyete Toplum ve Ekonominin Dönüşümü ve Merkezileşmenin Dinamikleri Türkiyet Araştırmaları Dergisi, 17, 311 - 341.
Akgün, M. H. (2023). Yedinci Yılında 15 Temmuz, FETÖ ile Mücadele ve Sonrası. 81. https://kriterdergi.com/dosya-7-yilinda-15-temmuz/yedinci-yilinda-15-temmuz-feto-ile-mucadele-ve-sonrasi
Akıncı, A. (2013). Türkiye’de Askeri Vesayetin Tesisi ve Demokratikleşmeye
Olan Etkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 93-123.
Altun, G. (2019). Maraş Katliamı"nın 41. yıldönümü. Retrieved from https://www.bursabarosu.org.tr/tr/gundem-basin-aciklamalari-maras-katliaminin-41-yildonumu.html
Anderson, P. (1988). Antonio Gramsci - Hegemonya Doğu / Batı Sorunu ve Strateji (T. Günersel, Trans.). istanbul: Alan Yayıncılık.
Arkan, A. (2019). Eğitime 28 Şubat Darbesi. Retrieved from https://kriterdergi.com/siyaset/egitime-28-subat-darbesi
Aslanmirza, B. (2021). Historical Journey of the Term of Unionism: The Committee of Union and Progress in the Triangle of Perception, Preconception and Method. History Studies, 13(5), 1475-1498
Bakan, H. Ç. S. (2019). Türkiye'de Demokrasinin Gelişim Süreci Bakımından Dönemsel Kritiği. Birey ve Toplum Dergisi, 9(17).
Bakırcı, F. (2023). Parlamenter Sistemde Askeri Muhtıranın Etkisi Üzerine TBMM 1971-1980 Dönemi ViraVerita E-Dergi: Disiplinlerarası Karşılaşmalar, 18, 1-105.
Bakırtaş, İ. (2016). Politik-Ekonomik Dalgalanmalar Kurami Kapsaminda Türkiye’deki Politik Yapinin Ekonomi Üzerindeki Etkisi. [Polİtİk-ekonomİk dalgalanmalar kurami kapsaminda tÜrkİye’dekİ polİtİk yapinin ekonomİ Üzerİndekİ etkİsİ]. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 47-63.
Baran. (2024). 28 Şubat sürecinde medya ve sermayenin rolü: Manipülasyon ve baskılar. Retrieved from https://www.barandergisi.net/28-subat-surecinde-medya-ve-sermayenin-rolu-manipulasyon-ve-baskilar
Basın Açıklaması. (BA - 08 / 07). (2007). Retrieved from https://web.archive.org/web/20090614024445/http://www.tsk.tr/10_ARSIV/10_1_Basin_Yayin_Faaliyetleri/10_1_Basin_Aciklamalari/2007/BA_08.html
Baus, M. (2024). Türkiye'de Kutuplaşmanın Coğrafi Evrimi ve Gençlikte Kutuplaşma. Retrieved from İstanbul: https://www.freiheit.org/tr/node/45931
Baytal, Y. (2007). Demokrat Parti Dönemi Ekonomi Politikaları (1950-1957). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 40, 545-567.
BBC. (2019). Ergenekon davasında karar açıklandı: Hüküm sonrası kim ne dedi?
Böreklüoğlu, L. (2021). Kemalizm’in İnşasında Bir “İdeolojik Devlet Aygıtı” Olarak Ordu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 1057-1079.
Bulur, C. T. S. (2016). Emniyet darbecilerle sosyal medyada da mücadele etti. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/emniyet-darbecilerle-sosyal-medyada-da-mucadele-etti/611923
Charkton, R. (1992). "Coups and Army Rule in Africa: Motivations and constraints." African Affairs 91(364): 494–495.
Çakı, F. (2018). Türkiye’de 15 Temmuz’un Toplumsal Etkileri ve Ona Yol Açan Faktörler Üzerine Düşünceler. Akademik İncelemeler Dergisi, 13(1), 91-124.
Capezza, D. (2009). The Military in Politics: Turkey's Military Is a Catalyst for Reform. Middle East Quarterly, 16(3), 13-23.
Çavdar, T. (2006). Türkiyenin Ulusal Egemenliğini Yitirme Süreci. Memleket Siyaset Yönetim, 1(1), 41-56.
Çolak, A. Ö. (2019). Türkiye’de Modernleşme, Bürokratik Vesayet ve ‘Derin Devlet’. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2463-2505.
Çolakoğlu, E. F. (2018). Soğuk Savaş Dönemi Askeri Darbeleri ve ABD: Türkiye ve Yunanistan Örnekleri. Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 2(1), 76-92.
Çoşkun, F. Y. A. D. (2023). Demokrat Parti Döneminde (1950-1960) İç ve Diş Siyasette Yaşanan Önemli Olaylar. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(62), 305-316.
Demirbaş, M. (2024). Türkiye’de 1950-1960 Döneminde Uygulanan İktisat Politikalarinin Yoksulluk Bağlaminda İncelenmesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(3), 1250-1275.
Demi̇rkol, F. (2023). Türkiye Siyasetinde Muhafazakârlik Kavrami ve Etkisi: Ak Parti İktidarinin Felsefi Kimliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 479-508.
Durmuş, M. (2011). 12 Eylül Askeri Darbesinin Ekonomi Politiği. MEMLEKET SiyasetYönetim, 6(15), 95-138.
Erdoğan, F. E. (2016). Türkiye'de 1 Mayıs, 1 Mayıs'ta Taksim. Retrieved from https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiyede-1-mayis-1-mayista-taksim-525222
Ergenekon Davası. (2008). Retrieved from https://www.failibelli.org/dava/ergenekon-davasi
Erkmen, A. (2020). Soğuk Savaş Yıllarında Türk Amerikan İlişkileri (1945-1990). Ankara: İksad Yayınevi.
Ertürk, Y. (2023). Türkiye’nin Demokratik İnkişafında 12 Mart 1971 Askeri Muhtırasının Meydana Getirdiği Tahribat Journal of Economics and Political Sciences, 3(1), 1-27.
Fırat, E. (2009). Türkiye’de 1980 Sonrasi Yaşanan Üç Büyük Kriz Ve Sonuçlarinin Ekonomi-Politiği Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 501-524.
Gökbayır, S. (2012). Gizli Bir Cemiyetten İktidara: Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1908 Seçimleri Siyasi Programı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 61-96.
Güder, İ. (2016). FETÖ'nün darbe girişimi 22 saatte bertaraf edildi. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/fetonun-darbe-girisimi-22-saatte-bertaraf-edildi/609402
Gümüş, K. (2020). 17-25 Aralık’ın 7. Yılında FETÖ: Takiye, Kumpas ve Tasfiye. 52. https://kriterdergi.com/siyaset/17-25-aralikin-7-yilinda-fetonun-yol-haritasi-takiye-kumpas-tasfiye
Güngör, B. (2021). Sultan Ii. Abdülhamid’in Yönetim Anlayişi ve Osmanli Bürokratik Yapisindaki Yeri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve Araştırma Makalesi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 60, 79-102.
İlyas, A. (2016). 27 Mayıs Askeri Darbesi’nin Sancıları ve Orduda Tasfiyeler 1960-1964. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 163-178.
İnal, T. D. A. (2010). 12 Eylül, Medya ve Demokratikleşme Sorunu. Mülkiye Dergisi, 34(268), 123-145.
İsa, T. (2020). Postmodern darbe 28 Şubat"ın üzerinden 23 yıl geçti. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/28-subat/postmodern-darbenin-uzerinden-23-yil-gecti/1746548
Işık, M. (2019). 28 Şubat Süreci Hakkındaki İddialar ve Ak Parti’nin Sürecin Hukuki Düzenlemelerini Dönüştürme Çabası Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(17), 122 – 135.
İsmihan, M. (2024). Türkiye Ekonomisinin Bitmeyen Çilesi: Kronik İstikrarsızlık. Elif Ekonomi Araştırma Dergisi, 7(4).
Kaba, G. Ö. M. H. (2020). Türkiye’de 2000- 2001 Finansal Krizlerinde Uluslararasi Sermaye Hareketliliğinin Rolü. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 1-17.
Kavakci, M. (2009). Turkey's Test with Its Deep State. Mediterranean Quarterly, 20(4), 83–97.
Kaya, M. O. M. (2024). 27 Mayıs 1960 Darbesi’nin Nedenleri Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, 15, 191-214.
Kibritcioglu, A. (2004). Economic Crises and Governments in Turkey, 1969-2001 (Turkiye'de Ekonomik Krizler ve Hukumetler, 1969-2001) (No. 0401008). Munich: University Library of Munich, Germany.
Kınalı, M. (2022). 28 Şubat Darbesinin Neden Olduğu İnsan Hakları İhlalleri ve Devam Eden Mağduriyetler Konulu Basın Açıklaması. Retrieved from https://www.tihek.gov.tr/28-subat-darbesinin-neden-oldugu-insan-haklari-ihlalleri-ve-devam-eden-magduriyetler-konulu-basin-aciklamasi
Kızılkaya, M. (2014). 115 turda Cumhurbaşkanı seçilemedi Kenan Evren tanklarla Köşk'e çıktı. Retrieved from https://www.haberturk.com/yazarlar/muhsin-kizilkaya-2291/976090-115-turda-cumhurbaskani-secilemedi-kenan-evren-tanklarla-koske-cikti
Kuru, A. T. (2013). Türkiye’de Askeri Vesayetin Yükseliş ve Düşüşü: İslamcılık Kürtçülük ve Komünizm Korkuları. Kuru, TA ve Stephan A. Türkiye’de demokrasi, İslam ve laiklik, 139-159.
Malamud, L. M. a. A. (2019). "Coup with Adjectives: Conceptual Stretching or Innovation in Comparative Research?" Political Studies 68(4): 1014-1035.
Mills, C. W. (1956). The Power Elite. New York City: The New York Times.
Önder, M. (2014). 1960 Darbesi Sürecinde Akis Dergisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14(28), 283-306.
Oral, Ö. T. D. M. (2023). 1960 Askeri Darbesi ve 1971 Muhtırası Üzerine Bir İnceleme Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 49-64
Ortaç, T. (2019). İngiliz Belgelerine Göre 1960 Askeri Darbesi ve 1971 Askeri Muhtırası. (Yüksek Lisans Tezi), Bursa Uludağ Üniversitesi Bursa.
Öz, H. K. (2018). Türkiye Cumhuriyeti’nin Üçüncü Büyük Devalüasyonu 10 Ağustos 1970 Kararları ve Etkileri Mediterranean Journal of Humanities, 8(2), 379-391.
Özçelik, P. K. (2011). 12 Eylül’ü Anlamak. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(1), 73 - 93.
Özer, S. (2017). Darbe girişimi sonrası TSK'da köklü değişiklikler yapıldı. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/darbe-girisimi-sonrasi-tskda-koklu-degisiklikler-yapildi/861324
Paşaoğlu, Y. K. M. T. ( 2021). 1980 Öncesi ve Sonrası Türkiye’de Vesayet. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(3), 2153-2178.
Rodrik, P. D. D. (2014). BALYOZ: Yargı, Cemaat ve Bir Darbe Kurgusunun İç Yüzü In. Retrieved from https://balyozdavasivegercekler.com/wp-content/uploads/2016/08/birlestirilmis_ikinci_kitap_compressed.pdf
Şahin, H. (2019). Türkiye'nin en karanlık ve kanlı gecesinde yaşananlar. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/turkiyenin-en-karanlik-ve-kanli-gecesinde-yasananlar/1530628
Sasa, M. U. S. (2023). https://turkiyeraporu.com/arastirma/haritalarla-secimler-turkiyede-1995-genel-secimleri-12873/. Retrieved from https://turkiyeraporu.com/arastirma/haritalarla-secimler-turkiyede-1995-genel-secimleri-12873/
Takım, A. (2012). Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(2), 157-187.
Tansi, M. D. (2021). Türk Modernleşme Tarihi Sürecinde Adalet Partisi Bağlamında Muhafazakâr Siyaset Arayışı. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 924–937.
Temel, K. E. F. (2024). Siyaset, Toplum ve Sermaye Üçgeninde Medya: 28 Şubat Darbesi. İçtimaiyat, 8(1), 228-248.
Toprak, E. (2020). 1982 Anayasası’nın Hazırlanma Süreci. Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 177-185
Türkdoğan, Ö. (2022). 12 Eylül 1980 Askeri Darbe Davası ve Hakikat Hakkı Mücadelesi. Retrieved from https://www.ihd.org.tr/12-eylul-1980-askeri-darbe-davasi-ve-hakikat-hakki-mucadelesi/?utm_source=chatgpt.com
Uluçakar, M. (2018). Türkiye’de Sivil-Asker İlişkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme. Güvenlik Stratejileri, 14(28).
Uyar, H. (2020). Türkiye’de Askeri Darbeler ve Nedenleri Üzerine Bir Analiz Denemesi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 20, 77-96.
Yanaşmayan, F. P. Z. (2017). The Final Trick? : Separation of Powers, Checks and Balances, and the Recomposition of the Turkish State. 1-4. https://verfassungsblog.de/the-final-trick-separation-of-powers-checks-and-balances-and-the-recomposition-of-the-turkish-state/
Yaşar, İ. (2020). 28 Şubat Habil ile Başlayan Zülümlerin Devamıdır. Retrieved from https://www.guneydoguguncel.com/28-subat-habil-ile-baslayan-zulumlerin-devamidir/6306/
Yetim, F. (2019). Merkez-Çevre Etkileşimi Bağlaminda Türkiye’de Darbe Olgusu. Paper presented at the 19. Yüzyildan Günümüze Türkiye’de İktidara Müdahaleler Ve Darbeler Uluslararasi Sempozyumu Bildiriler Kitabı Yozgat.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.