MEKÂNIN VAROLUŞSAL BOYUTLARI: HEİDEGGER’İN MEKÂN ANLAYIŞI VE ÇAĞDAŞ MEKÂNSAL DÖNÜŞÜMLER
Özet Görüntüleme: 13
/ 
PDF İndirme: 10
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17392909Anahtar Kelimeler:
Mekân, Yerleşiklik, Heidegger, Varoluşsal Felsefe, KimlikÖzet
Mekân kavramı, bireylerin kimlik gelişimi ve psikolojik bütünlüğü açısından felsefi ve sosyolojik açıdan önemli bir tartışma alanı oluşturmuştur. Bu çalışma, Heidegger’in mekân anlayışını merkeze alarak bireylerin yerleşiklik (dwelling) ve yurtsuzluk (unheimlich) kavramları doğrultusunda mekân ile kurdukları ilişkileri incelemektedir. Araştırma, bireylerin mekânsal aidiyet duygusunun kimlik inşası, psikolojik dayanıklılık ve varoluşsal huzur açısından nasıl bir rol oynadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada, fenomenolojik metin analizi yöntemi kullanılmış ve Heidegger’in Being and Time (1927) ve Building, Dwelling, Thinking (1951) eserleri temel alınarak kuramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Bulgular, bireylerin mekânla kurdukları ilişkinin salt fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve varoluşsal bir bağ içerdiğini göstermektedir. Özellikle zorunlu göç, dijitalleşme ve kentleşme gibi çağdaş mekânsal dönüşümler, bireylerin aidiyet hissini zayıflatarak kimlik krizlerine ve psikolojik uyum sorunlarına yol açmaktadır. Heidegger’in being in the world (dünyada olma) kavramı bağlamında değerlendirildiğinde, bireyin mekâna aidiyet duygusunun kaybı, varoluşsal boşluk ve kimlik kaygısını beraberinde getirmektedir. Çalışmanın sonuçları, mekânın bireylerin psikolojik iyi oluşu ve kimlik gelişimi açısından kritik bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır. Son olarak, Heidegger’in mekân anlayışı, çağdaş mekânsal değişimlerin birey üzerindeki etkilerini anlamada önemli bir kuramsal çerçeve sunmaktadır. Çalışma, mekânın bireyin varoluşsal güvenliği açısından nasıl bir işlev gördüğünü vurgularken, gelecekte mekân ve kimlik ilişkisini inceleyen daha geniş ölçekli araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır.
Referanslar
Augé, M. (1995). Non-places: Introduction to an anthropology of supermodernity (J. Howe, Trans.). Verso.
Augé, M. (2008). An anthropology for contemporaneous worlds. Stanford University Press.
Bachelard, G. (1964). The poetics of space. Beacon Press.
Blok, A., & Farias, I. (2016). Urban cosmopolitics: Agencements, assemblies, atmospheres. Routledge.
Brown, T. (2024). Digitalization and spatial belonging: A phenomenological analysis. Journal of Urban Studies, 58(3), 210-235.
Casey, E. (1997). The fate of place: A philosophical history. University of California Press.
Cresswell, T. (2015). Place: An introduction (2nd ed.). Wiley-Blackwell.
Demirtaş, F. (2025). Mekân ve kimlik: Heidegger’in felsefi çerçevesinde aidiyet. Türk Felsefe Dergisi, 41(2), 120-145.
Elden, S. (2001). Mapping the present: Heidegger, Foucault and the project of spatial history. Continuum.
Foucault, M. (1986). Of other spaces: Utopias and heterotopias. Diacritics, 16(1), 22-27.
Gadamer, H.-G. (2004). Truth and method (J. Weinsheimer & D. G. Marshall, Trans.). Continuum.
García, L., & Patel, R. (2022). The effects of urbanization on psychological well-being. Environmental Psychology Review, 49(4), 330-355.
Giorgi, A. (2009). The descriptive phenomenological method in psychology. Duquesne University Press.
Gündoğdu, K. (2024). Zorunlu göç ve aidiyet kaybı: Varoluşsal bir analiz. Göç Çalışmaları Dergisi, 12(1), 55-75.
Harvey, D. (2006). Spaces of global capitalism: Towards a theory of uneven geographical development. Verso.
Heidegger, M. (1927). Being and time (J. Macquarrie & E. Robinson, Trans.). Harper & Row.
Heidegger, M. (1951). Building, dwelling, thinking. In Poetry, Language, Thought (A. Hofstadter, Trans.). Harper & Row.
Heidegger, M. (1971). Poetry, language, thought (A. Hofstadter, Trans.). Harper & Row.
Jansen, P., Miller, S., & Roberts, K. (2021). The loss of identity in metropolitan spaces: An empirical study. Journal of Social Psychology, 45(2), 178-200.
Lefebvre, H. (1991). The production of space (D. Nicholson-Smith, Trans.). Blackwell.
Malpas, J. (2006). Heidegger’s topology: Being, place, world. MIT Press.
Marc Augé, M. (1995). Non-places: Introduction to an anthropology of supermodernity (J. Howe, Trans.). Verso.
Massey, D. (1994). Space, place, and gender. Polity Press.
Massey, D. (2005). For space. Sage.
Merleau-Ponty, M. (1945). Phenomenology of perception (D. Landes, Trans.). Routledge.
Miller, S., & Jones, B. (2024). Virtual spaces and existential belonging: Revisiting Heidegger’s dwelling concept. Philosophy and Technology, 37(1), 50-75.
Norberg-Schulz, C. (1980). Genius loci: Towards a phenomenology of architecture. Rizzoli.
Pallasmaa, J. (2012). The eyes of the skin: Architecture and the senses (3rd ed.). Wiley.
Patel, R. (2025). Reconstructing Heidegger’s notion of dwelling in contemporary urban environments. Urban Philosophy Review, 29(3), 310-340.
Relph, E. (1976). Place and placelessness. Pion.
Seamon, D. (2018). Life takes place: Phenomenology, lifeworlds, and place-making. Routledge.
Smith, D. (2023). The weakening of spatial bonds in a globalized world. Geographical Review, 112(2), 185-210.
Thrift, N. (2008). Non-representational theory: Space, politics, affect. Routledge.
Tuan, Y.-F. (1977). Space and place: The perspective of experience. University of Minnesota Press.
Yıldırım, O. (2023). Heidegger ve Merleau-Ponty’de mekân. Türk Felsefe Dergisi, 39(1), 78-95. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/1282825/heidegger-ve-merleau-pontyde-mekan
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
