ABDULLAH İBNU’L-MUKAFFA’IN ESERLERİ

Özet

Gerek tercüme gerekse telif eserleriyle Arap edebiyatına yön veren Abbâsîlerin meşhur kâtibi İbnu’l-Mukaffa‘ Arap edebiyatı nesrini yeniden tesis etmesi ve yeni konular ile yeni üslûplar ilave etmesi yönüyle seçkin belâgatçilerden sayılmıştır. Onun Eski Yunan, Fars ve Hint kültüründen tercüme ettiği eserleri Arap edebiyatına risâle, tarih ve hitabet konularda öncülük ettiği gibi kendisi de nesir türünün Arap edebiyatında öncüsü sayılmıştır. Kendisinden sonra gelen kâtipler ondan etkilenerek Arap edebiyatında nesir örnekleri ortaya koymuşlardır. Câhız, Sehl b. Harun ve İbn Kuteybe ondan etkilenen kâtiplerin başında gelmektedir. Dünyada pek çok dile çevrilmiş, hâlâ Türk ve Arap edebiyatında klasik olma özelliğini muhafaza eden tercüme eseri Arap Edebiyatında hikâyeciliğin kapısını tekrar aralayarak bu türün genişlemesine öncülük etmesidir. Onun telif eserlerinden en önemlileri olan el-Edebu’s-sağîr ve el-Edebu’l-kebîr fazla günümüzde çok tanınmamalarına rağmen nasihatnâme ve siyasetnâme türü edebiyatın gelişimine katkıda bulunmuştur. İbnu'l-Mukaffa‘ın Risâletu’s-sahâbe’si ise risâledeki konu bütünlüğü, mantık silsilesi, kullanılan sade dille Arap edebiyatında Kur’ân’dan sonra nesir türünün ilk örneği sayılmıştır. Yazıldığı dönemin siyasi, sosyal ve kültürel durumunu günümüze aktarması açısından da eser önem arz etmektedir