FARKLI COĞRAFİ BÖLGELERDE YER ALAN GELENEKSEL PLAN KURGUSUNUN MEKÂN SENTAKSI YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Özet

Toplumu yansıtan fiziki çevrenin en büyük yapıtaşlarından biri olan konut yapıları barınma ihtiyacına cevap olan bir mekansallık durumunun yanı sıra kent dokusunda ve kentlilerin hayatında fiziksel ve sosyal boyutlarıyla bütüncül bir halde karşımıza çıkar. Jeopolitik konumundan kaynaklı birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış Anadolu’da geçmişten bugüne birçok geleneksel konut kendine yer edinmiştir. Çeşitli uygarlıkların yaşadığı Anadolu’nun farklı bölgeleri geleneksel Türk konut mimarisinin yansıdığı dokulardır. 

            Mekan sentaksı yöntemi, kentlerin ve bina ölçeğindeki yapıların mekansal dokularını incelemek ve bununla birlikte anlamsal ve sosyal boyut ilişkilerini incelemek için geliştirilen bir teknikler bütünüdür. Bu doğrultuda yedi coğrafi bölgede yaşayan toplumun yaşantısının konut üzerindeki etkileri belirlenen geleneksel konutlar bağlamında incelenip analiz edilerek mekân kurgusundaki soyut ve somut veriler, mekân sentaksı yöntemiyle sayısal olarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda her bölgedeki yaşam biçiminin, ikliminin mekân kurgusuna olan etkileri görülmüştür. Doğu Anadolu Bölgesinde belirlenen konutun bağlantısallık, entegrasyon ve beta indekslerine bakıldığında en derin mekanlara sahip yapı olduğu gözlemlenmiştir. Bunun yanında Marmara ve Karadeniz bölgesindeki yapıların daha sığ mekânlara sahip olup sosyal yapılar oldukları da karşımıza çıkmaktadır.

       Sonuç olarak yedi coğrafi bölgedeki konutlar üzerinden morfolojik analizler gerçekleştirilerek, mekânsal değerlendirmelerin geçmişin ve bugünün analiz edilerek geleceğe aktarılmasında önemli bir adım olduğu belirlenmiş ve geleneksel konutlar yeniden işlevlendirilirken doğru koruma yaklaşımları için karar alınması bağlamında altlık olacağı düşünülmüştür.