KURTULUŞ SAVAŞI'NDA TÜRK KADINININ ÖRGÜTLENMESİ: ANADOLU KADINLARI MÜDAFAA-İ VATAN CEMİYETİ
ANADOLU KADINLARI MÜDAFAA-İ VATAN CEMİYETİ
Özet Görüntüleme: 280
/ 
PDF İndirme: 109
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8344725%20Anahtar Kelimeler:
Kurtuluş Savaşı, Kadın, Cemiyet, Faaliyet, TelgrafÖzet
Çalışmanın amacı “Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti”nin yürüttüğü faaliyetleri ortaya koyarak Türk kadınının gücüne ve vatanına verdiği değere dikkat çekmektir. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup olarak çıkınca İtilaf Devletleri ile Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır. Söz konuş mütareke ağır hükümler içermekteydi. Bu nedenle Antlaşma’nın imzalanmasının hemen ardından İtilaf Devletleri Anadolu’yu işgale başlamıştır. İşgaller karşısında Türk halkı önce bölgesel, sonra da topyekûn bağımsızlık hareketi başlatmıştır. Bu süreçte Türk Kadını sadece cephe gerisinde değil ön cephelereler de mücadeleye katılmıştır. Cephane üretiminde, ordunun yiyecek-giyecek ihtiyacının karşılanmasında görev alan Türk Kadını cephe gerisinde de kamuoyunun dikkatini çekmek için mitingler düzenleyerek sürece katkı sağlamıştır. Bu kapsamda dönemin Sivas Valisi’nin eşi Melek Reşit Hanım ve arkadaşları tarafından Kasım 1919’da Sivas merkezli “Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti” kurulmuştur. Cemiyetin kuruluş amacı Anadolu’nun haksız yere işgal edilmesine karşı koymak olarak belirlenmiş ve cemiyet Anadolu’da muhtelif şehirlerde şubeler de açmıştır. Cemiyetin tüzüğüne göre yönetim kurulunun 16 kişiden oluşacağı ve üyelerinin kongre tarafından gizli oyla seçileceği belirtilmiştir. Ayrıca Cemiyetin 15 günde bir toplanacağına da yer verilmiştir. Cemiyet çalışmalarını yürütürken önce Temsil Heyeti ardından da Ankara Hükümeti ile ilişki halinde olmuştur. Cemiyet, Anadolu’nun işgaline ve İstanbul Hükümeti’nin işgallere yaklaşımına karşı protesto mitingleri düzenlediği gibi İstanbul’dan Kurtuluş Savaşı için Anadolu’ya geçişleri teşvik edecek girişimlerde de bulunmuştur. Ayrıca ordunun ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik kampanyalar da başlatmıştır. Diyebiliriz ki söz konusu cemiyet, Kurtuluş Savaşı süresince Türk kadının iftihar edilecek yönünü gösterecek faaliyetlerde bulunmuştur. Söz konusu cemiyet tarafından yürütülen faaliyetler Türk kadınının kararlılık ve azimle Kurtuluş Savaşı’na katıldığını göstermesi bakımından önemlidir.
Referanslar
Afetinan (1972). Anadolu Kadınları Müdafaa-İ Vatan Cemiyeti, Büyük Zaferin 50. Yıldönümüne Armağan, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul,
Afetinan (1982). Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri, 4. Baskı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Baykal, Bekir Sıtkı (1996). Millî Mücadele’de Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Ankara.
Baykal, Bekir Sıtkı (1984). Millî Mücadele’de Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1(1), 108-126.
Dinçer, Hasan ve Aysal, Necdet (2012). “Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın Örgütlenme Aşamasında Melek Reşit Hanım ve Faaliyetleri”, ÇTTAD, Cilt 12 (24): Ankara.
Enginün, İnci; Cumbur, Müjgan ve Özdemir, Cahide (1983). Milli Mücadele’de Türk Kadını, Ankara: Cumhuriyet’in 60. Yıldönümü Yayınları.
İslam, Aynur (2021). Milli Mücadelede Kadın Kahramanlarımız (1919-1922), (Yüksek Lisans Tezi), Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü/ Türkiye.
Kaplan, Leyla (1998). Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
Kurnaz, Şefika (1992). Cumhuriyet Öncesi’nde Türk Kadını (1839-1923). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Mısıroğlu, Aynur (1976). Kuvayi Milliyenin Kadın Kahramanları, Sebil Yayınevi, İstanbul.
Özcüler, Özlem. (2002). Milli Mücadele Yıllarında ve Cumhuriyet’in İlk On Yılında Türk Kadınının Toplum İçindeki Konumu ve Örgütlenişi, (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye.
Özdemir, Nuray, (2011), “Milli Mücadelede Kadın Desteği: Bolu Müdafaa-ı Vatan Gazi Kadınlar Cemiyeti”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 2 (23): 49-63.
Peker, Nurettin (1955). İstiklal Savaşının Vesika ve Resimleri (1918- 1923) İnebolu ve Kastamonu Havalisi Deniz ve Kara Harekatı ve Hatıraları, İstanbul.
Sarıçoban, Gülay (2017) Milli Mücadele’de Anadolu Kadını Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4):1331-1346.
Sezer Arığ, Ayten Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyet: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/anadolu-kadinlari-mudafaa-i-vatan-cemiyeti/ (Erişim tarihi: 31/07/2023).
Toksoy, Nurcan. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/anadolu-ve-rumeli-mudafaa-i-hukuk-cemiyeti/(Erişim tarihi: 31/07/2023).
Uğurluay, Burak Can, (2019). Milli Mücadele’de Türk Kadını Ve Çukurovalı Kadınlar (Yüksek Lisans Tezi), Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Türkiye.
Uslu, Merve (2019). Müdafaa-İ Hukuk Cemiyeti Işığında Millî Mücadele Dönemi’nde Türk Halkı (Yüksek Lisans Tezi), Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
