HINÇ ASABİYETİ VE KAPTAN AHAB: HERMAN MELVILLE’İN MOBY-DICK’İNDE AMERİKAN KAHRAMANININ DÜŞÜŞÜ

Özet

Bu çalışmanın amacı, Herman Melville’in Moby-Dick, Beyaz Balina adlı romanında Amerikan kahramanının düşüşü teması bağlamında, Kaptan Ahab’ın hınç asabiyeti ile 19. Yüzyıl Amerikan yayılmacılığının Aşikâr Alınyazısı söylemi arasındaki ideolojik ilişkiyi çözümlemektir. 17. yüzyıl kolonyal Amerika döneminde kurucu rol üstlenmiş olan Kalvinci Püriten öncüler, “değişmeyen yazgı” inancı (predestination) ve “koşulsuz seçim" (unconditional election) ilkesine dayalı mezhebî duruşlarından dolayı, Yeni Dünya’daki varlıklarını kutsanmış bir gelecek olarak algılamışlardır. Bu kutsanmış kader inancıyla birlikte, kolonilerde anayasal düzenle başlayan Anglikanlaşma sürecine kadar Kalvinci öncülerin anakentten bağımsız olarak ortaya koydukları özerk siyasi bünye, Devrim Amerika’sının Bağımsızlık ruhu ile özdeşleştirilmiştir. Bu bağlamda, Bağımsızlık Sonrası Amerikan tarihselciliğinin yeniden canlandırdığı koloni dönemi Kalvinci Reform kimliğinin kutsanmışlık algısı ile istisnai Amerikan demokrasisinin geleceğine duyulan inanç, Aşikâr Alınyazısı söylemi ile bütünleştirilmiştir. Aşikâr Alınyazısı söylemi, İç Savaş Öncesi ABD’de kıtasal yayılma süreci ve endüstrileşme gibi ilerlemeler neticesinde ortaya çıkan toplumsal ve ideolojik bölünmeleri yatıştırmanın yanı sıra ulusun gelecekteki yükselişine dair inancı yaygınlaştırmakla birlikte; İç Savaş Sonrası dönemde, siyasi ve kültürel erkin merkezi olarak kabul gören Kuzey eyaletleriyle kimlikli federal gücün militarizminin meşru görülmesini sağlamıştır. Böylece, İbn Haldun’un asabiyet kuramının çıkış noktası olan toplumsal dayanışma istencinin topluluk bilinci ve egemenliğine doğru evrilmesiyle yükselen imparatorlukların söylemsel gücü bağlamında ele alınacak olan Aşikâr Alınyazısı inancı; ve benzer bir sonsuzluk algısıyla özdeş Amerikan sınır boyu kahramanı olan Kaptan Ahab’ın, doğanın hâkim olunamaz kuvvetlerini temsil eden beyaz balinanın karşısındaki acziyetine karşı duyduğu hınç asabiyeti, Nietzsche ve Scheler’in Batı kültür tarihinde hınç kökenli kitlesel hareketlerin ortaya çıkışına dair yaklaşımlarıyla çözümlenecektir.