EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK: EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK

Ahmet ÖLÇER

doi:10.5281/zenodo.12534981

Yazarlar

Ahmet ÖLÇER eryazgan44

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.12534981

Anahtar Kelimeler:

Örgüt Kültürü, Eğitim Örgütleri, Liderlik, Dönüşümcü Liderlik

Özet

Günümüzde insanlar, toplumlar ve örgütler için vazgeçilmez bir olgu haline gelen değişim karşısında, eğitim yöneticilerinin organizasyonlarında daha etkin liderlik davranışlarını uygulaması zorunlu hâle gelmiştir. Durağan bir yapının asla düşünülemeyeceği eğitim örgütlerinin toplumun beklentilerini karşılayabilmesi, başarılı nesiller yetiştirebilmesi için yöneticileri örgütün yapısına, kültürüne ve başarısına ayrı ayrı etki eden dönüşümcü liderlik yaklaşımına ait davranışları sergilemesi gerekmektedir.

Bu çalışmada; örgüt kavramı, eğitim örgütleri, liderlik kavramı ve liderlik yaklaşımlarını açıklanmıştır. Ayrıca dönüşümcü liderlik yaklaşımı ve boyutları, eğitim örgütlerinde dönüşümcü liderliğin etkileri üzerine alan yazın (literatür) çalışması yapılarak; dönüşümcü liderliğin genel bir çerçevesi sunulmuş, yapıları ve alt boyutları hakkında bilgi verilmiş, kişi ve örgüt açısından önemi vurgulanmıştır. Yine eğitim örgütleri için bazı çıkarım ve önerilerde bulunulmuştur. Değişimin bir ihtiyaç olduğunu kabul eden, değişimi etkili bir şekilde yöneten ve gereklerini en üst düzeyde yerine getiren lider yöneticilerin özellikleri açıklanmıştır.

Referanslar

Akça, B. Dönüşümcü Liderlik ile Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerde Örgütsel Adaletin Rolü. Adana: Çukurova Üniversitesi, Doktora Tezi, 2012.

Akçakaya, M. 21. Yüzyılda Yeni Liderlik Anlayışı. Ankara: Adalet Yayınları, 2010.

Akyüz, M.Y. “Çağdaş Okulda Etkili Liderlik”. Ege Eğitim Dergisi 2/1 (2002), 109-119.

Aslan, Ş. Duygusal Zeka ve Dönüşümcü Etkileşimci Liderlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2009.

Avolio Bruce. J. Full Range Leadership Development Second Addition. Thousand Oaks, Ca, Sage, 2011.

Aydın, M. Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi, 1988.

Aydoğmuş, H.İ. Dönüşümcü Liderlik ve Kayseri Emniyet Müdürlüğünde Dönüşümcü Liderlik Davranışları. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2004.

Aykan, E. “Kayseri’de Faaliyet Gösteren Girişimcilerin Liderlik Özellikleri” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2) (2004), 216.

Ayrancı, E. ve Öge E. Abmyo Dergisi 17 (2010), 37-46.

Barnard, Chester İ.The Functions Of The Executive. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1988.

Bass, Bernard, M. From Transactional To Transformational Leadership: Learning To Share Vision. Organizational Dynamics, 1990.

Buluç, B. “Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki1”. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 57(57) (2009), 5-34.

Bursalıoğlu, Z. Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 1987

Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A.Ç. “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (2012), 132-156.

Coad, A. ve Anthony, B. “Transformational Leadership And Learning Orientation”. Leadership And Organization Development Journal 19/3 (1998), 164-172.

Cömert, M. “Dönüşümcü Liderlik”. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (6-9 Temmuz 2004). Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 2004.

Çağlar, İ. “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İle Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Liderlik Tarzına İlişkin Eğilimlerin Karşılaştırmalı Analizi ve Çorum Örneği”. Gazi Üniversitesi, Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi 2 (2004), 91-108.

Çelik, C. - Sünbül, Ö. “Liderlik Algılamalarında Eğitim ve Cinsiyet Faktörü: Mersin İlinde Bir Alan Araştırması”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3 (2008), 52.

Çelik, M. Öğretmen Algılarına Göre İlkokul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Ve Girişimcilik Becerileri Arasındaki İlişki (Bağcılar Ve Bakırköy İlçeleri Örneği). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2013.

Çelik, O. V. Basketbol Oyuncularının Görüşlerine Göre Antrenörlerin Karizmatik Liderlik Özelliklerinin Takım Bütünlüğüne Etkisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Doktora Tezi, 2011.

Çengelci, E. Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları. Afyon: Kocatepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2014.

Dicle, Ü. Bir Yönetim Aracı Olarak Örgütsel Haberleşme. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. 1974.

Doğan, “Çağdaş Liderlik Yaklaşımları”. Edt. N. Güçlü - Koşar. Eğitim Yönetiminde Liderlik İçinde. 97-141. Ankara: Pegem Akademi, 2016.

Eraslan, L. “Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Temel Kavramlar ve Yeni Liderlik Paradigmasının Analizi”, Milli Eğitim Dergisi 162 (2004), 24-36.

Erdoğan, İ. Okul Yönetimi ve Öğretim Liderliği. Ankara: Sistem, 2000.

Eryılmaz, F. Endüstri Meslek Lisesi Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özelliklerine Sahip Olma Düzeyleri (Ankara İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2006.

Eren, E. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2008.

Erkan, H. Karizmatik Liderlik. İstanbul: Doğuş Yayınları, 2002.

Ertürk R.ve Argon T. “Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri ve Davranışları”. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1/23 (2021), 371-393.

Etzioni, Amital. Modem Organizations Englewood Cliff. New Jerse Prentice-Hall, Inc., 1964.

Giacquinta, B. J. “The Process Of Organizational Change İn Schools”. Review Of Research İn Education, 1 1973, 178-208.

Gökkaya, Ö. Örgüt Dönüşümünde Transformasyonel Liderliğin İncelenmesi. Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Doktora Tezi, 2005.

Gürses, G. - Helvacı, M. “Öğretmenlerin Okullarda Değişime Karşı Direnmemeleri”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8/1 (2011), 1540-1563.

İşcan, Ö. F. ve Timuroğlu, M. K. “Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21/1 (2007), 119-135.

Karip, E. Dönüşümcü Liderlik. Gazi Üniversitesi. Ankara, 1998.

Korkmaz, İ. “Sosyal Öğrenme Kuramı”. B. Yeşilyaprak İçinde. Eğitim Psikolojisi Gelişim-Öğrenme-Öğretim. 224-225. Ankara: Pegem Akademi, 2009.

Küçük, Ş. Liderlik Yöntemleri ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri. İsanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mayıs Mezuniyet Projesi, 2019.

Şişman, M. Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A. Yayınları, 2012.

Northouse, G. Peter. “Leadership Theory And Practice”. Second Edition ( Sage Publication) (2001), 131- 158.

Northouse, Peter G. : Leadership: Theory And Practice (Ed. Thousand Oaks). Ca, Sage, 2016

Owen, H., Hodgson, V. ve Gazzard, N. The Leadership Manual (Çev: M. Çelik). İstanbul: Optimist Yayıncılık, 2007.

Özalp, İ. İşletme Yönetimi. Ankara: Nisan Kitapevi, 2010.

Öztürk, N. “Eğitim Örgütlerinde Örgüt Kültürü ve Öğretmen Liderliği: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü”. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015

Robbins, ve Judge, T. Örgütsel Davranış.Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2007.

Turan, “İşini Bil Okuluna Sahip Ol”. Edt. Açıkalın- A.; Şişman- M. Turan. Ankara: Pegem A. Yayınları, 2007.

Sağanak M. -Şentürk C. (2012). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Kış 2012, 10(1), 29-47

Sayğan T. “Örgüt Geliştirmenin Tarihçesi”. Çev. O. Sürgevil Dalkılıç. D. L. Anderson İçinde. Örgüt Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık

Şafaklı, O. V. “KKTC’deki Kamu Bankalarında Liderlik Stilleri Üzerine Bir Çalışma”. Doğuş Üniversitesi Dergisi 6/1 (2005).: 132-143.

Şahin, A.- Temizel, H.- Örselli, E. “Bankacılık Sektöründe Çalışan Yöneticilerin Liderlik Tarzlarını Algılayış Biçimleri İle Çalışanların Yöneticilerinin Liderlik Tarzlarını Algılayış Biçimlerine Yönelik Uygulamalı Bir Çalışma”. 3. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı (2004). Tokat: Osman Gazi Üniversitesi, 660-661.

Şimşek, N. - Fidan, M. Kurum Kültürü ve Liderlik. Konya: Tablet Kitabevi, 2005.

Taş, A. - Çetiner, A. “Ortaöğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışlarını Gerçekleştirme Durumlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi ( Bahar) 9/2 (2011), 369-392

Toprakçı, E. “Okul Örgütünün Amaçlar Açısından Kendine Özgü Yönleri”. Eğitim Yönetimi (Kış) 1/1 (1995).

Tösten, R. - Özgan, H. “Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği”. Ekev Akademi Dergisi 4/1 (2014).,429-442.

Tunçer, P. “Örgütsel Değişim ve Liderlik”. Sayıştay Dergisi 80 (2011), 57-83.

Uzer, M. İlköğretim Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özelliklerine Sahip Olma Düzeyleri. İstanbul: Beykent Üniversitesi, 2010.

Yavuz, E. Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Davranışının Örgütsel Bağlılığa Etkisinin Analizi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.

http://www.insankaynaklari.com. E.T. 07.06.2023

http://www.yenibiricom. E.T. 07.05.2021

https://deres/99-124.pdf. E.T. 02.03.2022

https://deres/99-124.pdf. E.T. 09.12.2022

EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK