MEHMET AKİF ERSOY’UN ASIM ŞİİRİNDEKİ SEMERCİ HİKAYESİNE GÖSTERGEBİLİMSEL BAĞLAMDA BİR YAKLAŞIM DENEMESİ

Özet

Göstergebilim, dilsel ve görsel anlatıların çözümleme yöntemini açıklar ve gönderci-alıcı arasındaki iletişim döngüsünü incelemek için kendi yöntemini ortaya koyar. Dilsel göstergelerin anlatısal formuyla okuyucuya ulaşan hikaye metinlerinin karmaşık ve derin yapısı; belli bir yöntem dahilinde, göstergebilimsel çözümlemeyle, nesnel bir şekilde incelenebilir. Mehmet Akif Ersoy'un “Safahat” isimli eserinin bir bölümünü oluşturan “Asım” şiiri içinde bulunan “Semerci” hikayesi yoğun imge ve metaforlarla örülmüş, manzum hikaye türünün nadir örneklerinden biridir. Ersoy'un “Semerci” hikayesi; yazarın doğup büyüdüğü ortam, ailesi, yakın çevresi, arkadaşları, hayat hikayesi, yaşadığı zamanın sosyal ve siyasi koşulları vb. yazar merkezli, yüzeysel ve klasik yöntemlerle incelenebileceği gibi; anlatıyı merkeze alan, metindeki göstergeler (kelime ve cümleler) arasındaki bağlantıları ortaya koyan; gönderge, gösteren ve gösterilen arasındaki ilişkilerle metnin derin yapısına ulaştıran; imge ve metaforlar ile metnin akışı, vurgu ve tonlamalarla seslerin kullanımını hatta bazen noktalama işaretlerini bile göz önünde bulunduran göstergebilimsel incelemeye de tabi tutulabilir. Göstergebilimsel çözümlemede metin kesitlere ayrılarak “anlam haritası” ortaya konulur ve bu kesitler arasındaki anlam ilişkileriyle metnin derin yapısı ile yüzey yapısı arasındaki ilişkilere ulaşılmaya çalışılır. Roland Barthes, Algirdas Julien Greimas, Vladimir Propp ve diğer göstergebilimciler anlatısal metinleri çözümlemek için göstergebilimsel yaklaşım ve yöntemlerden faydalanmış, metinlerin söylem ve anlam haritalarını ortaya koyarak karmaşık ve derin yapıya ulaşmaya çalışmışlardır. Bu çalışmanın amacı; Mehmet Akif Ersoy’un “Safahat” eserininin bir bölümünü oluşturan “Asım” isimli şiiri içinde bulunan “Semerci” hikayesine göstergebilimsel çözümleme yöntemi bağlamında bir yaklaşım denemesidir. Bu bağlamda, Akif’in “Semerci” hikayesi kesitlere bölünerek “anlam haritaları” oluşturulmuş ve bu sayede derin yapıdaki örtük anlam ilişkilerine ulaşılmaya çalışılmıştır.