MEHMED AKİF ERSOY’UN EĞİTİM ANLAYIŞI

Özet

Bu araştırmanın amacı, Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemleri yaşamış, şair kimliğinin yanında bir bilim adamı yönü de bulunan Mehmed Akif Ersoy’un eğitim ve öğretime ilişkin görüşlerini ortaya koymak; bu görüşler ışığında Osmanlının son dönemlerinde ve Cumhuriyetin başlarındaki eğitim ve öğretime ilişkin genel durum hakkında bilgiler vererek, günümüz eğitim sistemine ışık tutmaktır. Bu amaçla yaşadığı dönemlerin sosyal yapısını çok iyi gözlemleyerek mevcut durumu ve bu durumdan hareketle toplumun geleceğine ilişkin güçlü tahminlerini şiirleriyle dile getiren Mehmed Akif’in öncelikle temel eseri olan “Safahat” incelenmiştir. Sonrasında diğer yazıları, konuşmaları tetkik edilmiş ve günümüz eğitim sorunlarının çözümüne de ışık tutan ifadeleri değerlendirilmiştir. Mehmed Akif’in aile içinde çocuk eğitimine verdiği önem, onları eğitmek için sergilediği faaliyetler ve eğitimden beklediği neticeler araştırılmıştır. Ayrıca öğrenci, öğretmen ve veli ilişkisini oluşturma gayretleri ve takip ettiği temel ilkeler irdelenmiştir. Araştırma, evren hakkında genel yargıya varmak amacıyla, evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup örnek ya da örneklem üzerinden yapılan tarama düzenlemelerinden olan genel tarama modeliyle yapılmıştır. Araştırma sonucunda, Mehmed Akif’in eğitimci kişiliğinin de en az şair kişiliği kadar önemsenmesi gerektiği görülmüştür. Eğitimin temellerinin ailede atıldığı ve bu eğitimde öğrenci, öğretmen ve veli ilişkisinin önemli görülmesi gerektiği vurgusunu ısrarla yaptığı anlaşılmıştır. Gerek şiirleriyle, gerekse yaptığı konuşmalarla, katıldığı faaliyetlerle ve yazılarıyla halkın eğitilmesi konusunda üstün gayretler gösterdiği de görülmüştür. Bu yönüyle, Türk eğitimine büyük katkılar yaptığı ve görüşleriyle hala da olumlu katkılar yapmaya devam ettiği tespit edilmiştir. Mehmed Akif’in yediden yetmişe Türk halkının eğitilmesine katkı sağlamış bir eğitimci olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonunda Mehmed Akif’in bu eğitimci kişiliğiyle, günümüz eğitim sorunlarına da ışık tutan görüşleri ışığında önerilere yer verilmiştir.