ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15738673Anahtar Kelimeler:
Sosyal Medya Bağımlılığı, Üniversite Öğrencileri, Açıklayıcı Faktör Analizi, T testi, Varyans AnaliziÖzet
Bu çalışmada İşletme Bölümü öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık davranışları ve sosyal medya bağımlılığını etkileyen faktörler araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı Bahar Yarıyılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İşletme Bölümü’nde öğrenim gören 912 öğrencinin tamamı oluşturmaktadır. Araştırmada tamsayım hedeflense de toplam 400 öğrenciye ulaşılabilmiş ve eksik ya da hatalı anketler elenerek 371 öğrenci üzerinden analizler yapılmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" ile Şahin ve Yağcı (2017) tarafından geliştirilen “Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu” kullanılmıştır. Çalışmada öncelikle Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği için Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanmış, daha sonra AFA’dan elde edilen faktörlerle demografik değişkenler arasında bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; sosyal medya bağımlılığı bakımından öğrencilerin cinsiyetleri ile sosyal medya kullanım süresi, çatışma ve çevre ihmali ve haberdar olma isteği boyutları arasında; öğretim şekilleri ile çatışma ve çevre ihmali boyutu arasında; kaygı durumları ile sosyal medya kullanım süresi ve haberdar olma isteği boyutları arasında; sınıf düzeyi ile çatışma ve çevre ihmali boyutu arasında; ailedeki çocuk sırası ile haberdar olma isteği boyutu arasında; yetiştirilme tarzı ile çatışma ve çevre ihmali boyutu arasında ve okudukları bölümü tercih etme nedenleri ile sosyal medya kullanım süresi boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur.
Referanslar
Al-Menayes, J. J. (2015). Dimensions of social media addiction among university students in Kuwait. Psychology and Behavioral Sciences, 4(1), 23-28.
Altun, D. (2022). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığının ebeveyn tutumları ile ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya.
Baş, K., & Diktaş, A. (2020). Social media dependency of pre-service social studies teachers. İnonu University Journal of the Faculty of Education, 21(1), 193-207.
Bozkurt, İ. (2021). Sosyal medya bağımlılık düzeyi ile temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Brys, S. (2013). Internet addiction treatment programs on the rise. https://www.psychcongress.com/article/int ernet-addiction-treatment-programs-rise
Can, B., Hazar, Z., & Kurt, S. (2021). Spor yapan ve yapmayan lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (karma model araştırması). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 15-39.
Çağlayan, M.T., & Arslantaş, H. (2023). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığını etkileyen faktörler ve sosyal medya bağımlılığının depresyon ve gelişmeleri kaçırma korkusu ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 24(3), 334-348.
Chung, K. L., Morshidi, I., Yoong, L. C. & Thian, K. N. (2019). The role of the dark tetrad and impulsivity in social media addiction: Findings from Malaysia. Personality and Individual Differences, 143, 62-67.
Daşlı, Y., & Baloğlu, A.O. (2020). Sosyal medya bağımlılığı üzerine bir alan araştırması, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(33), 1229-1239.
Demir, Y., & Kumcağız, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(52), 23-42.
Demircan, Ü., Işık, M., & Gürhan, N. (2022). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve siber zorbalık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 596-609.
Demirel, A. C., & Tapan, M. G. (2023). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya ve kompulsif çevrimiçi alışveriş bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(1), 60-78.
Ergen, R. M., & Akacan, B. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 582-599.
Fujimori, A., Yamazaki, T., Sato, M., Hayashi, H., Fujiwara, Y. & Matsusaka, T. (2015). Study on influence of internal working models and gender differences on addiction of social network sites in Japanese university students. Psychology, 6(14), 1832-1840.
Gökbulut, B., & Bilen, H. (2024). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 14(1), 66-75.
Güney, M., & Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-190.
Günüç, S., & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 220-232.
Harmancı, H., Dayıoğlu, H., & Kırkpınar, S. N. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağimliliği ve olumlu değerlendirilme korkusu ile olumsuz değerlendirilme korkusu arasindaki ilişkinin incelenmesi. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi(3), 242-255.
Hou, Y., Xiong, D., Jiang, T., Song, L. ve Wang, Q. (2019). Social media addiction: Its impact, mediation, and intervention. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 13(1).
Huang, P‐C, Latner, JD, O'Brien, KS, Chang, YL., Hung, CH., Chen, JS., Lee, KH., Lin, CY. (2023). Associations between social media addiction, psychological distress, and food addiction among Taiwanese university students. Journal of Eating Disorders. 11(1), 43.
İnce, M., & Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kovan, A., & Ormancı, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki: COVID-19 pandemi örneği. Erciyes İletişim Dergisi (2), 125-145.
Kuss, D.J. & Griffiths, M.D. (2017). Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 311.
Özerbaş, M. A., & Mairambek Kyzy, A. (2025). Kırgızistan’daki üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 54(245), 483-508.
Özgür Güler, E., Veysikarani, D., & Keskin, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı üzerine bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 1-13.
Sujarwoto S., Saputri, R.A.M., & Yumarni, T. (2023). Social media addiction and mental health among university students during the COVID-19 pandemic in Indonesia. International Journal of Mental and Addiction, 21(1), 96-110.
Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal medya bağımlılığı ölçeği- yetişkin formu: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 523-538.
Şahin, C. (2018). Social media addiction scale - student form: The reliabi- lity and validity study. The Turkish Online Journal of Educational Technology,17(1), 169-182.
Turel, O., Brevers, D., & Bechara, A. (2018). Time distortion when users at-risk for social media addiction engage in non-social media tasks. Journal of Psychiatric Research, 97, 84-88.
Tutgun-Ünal, A., & Deniz, L. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 3(2), 155- 181.
Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237–244.
Zhang, N., Ye, X., & Xu, J. (2023). The mediating role of psychological well-being between social media use and academic performance among university students: What is the ımportance of student mental health? American Journal of Health Behavior, 47(3), 605-617.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.