ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE ÖĞRETMEN ADAYLARININ SONSUZLUK KAVRAMINA YÖNELİK METAFORİK İMGELERİ
Özet Görüntüleme: 13
/ 
PDF İndirme: 3
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15737620Anahtar Kelimeler:
Sonsuzluk, metafor, öğretmen adayları, ortaokul öğrencileriÖzet
Eğitimde metaforlar sadece dilbilimsel bir yaklaşım olarak değil aynı zamanda kavramsal veya zihinsel bir yapı olarak ele alınmaktadır. Bu bağlamda, metaforlar yalnızca kelimelerle ifade edilen bir dilsel ifade biçimi değil, aynı zamanda düşünce ve kavrayışla ilgili bir boyuta da sahiptir. Metaforların, kavramların zihinsel temsillerinin anlaşılmasını kolaylaştırma potansiyeli dikkate alındığında, sonsuzluk gibi soyut ve karmaşık bir kavramın anlaşılmasında da etkili bir araç olarak işlev görebileceği öngörülmektedir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin ve öğretmen adaylarının sonsuzluk kavramına yönelik metaforik imgelerini incelemektir. Öğrenim düzeyi ve cinsiyete göre metaforik imgeler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 488 katılımcıdan toplanan veriler değerlendirilmiştir. Elde edilen anlamlı veriler, kavramsal metafor teorisinin kuramsal çerçevesi doğrultusunda incelenmiştir. Katılımcıların yazılı ifadeleri, hedef alan, kaynak alan ve bu iki alan arasındaki ilişki bağlamında ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, katılımcıların önemli bir kısmının sonsuzluk kavramına yönelik metaforik düşünme sürecinde zorluk yaşadığını ortaya koymaktadır. Katılımcılar, ağırlıklı olarak duygusal-manevi sonsuzluk kategorisinde metaforik imgeler geliştirmiş, buna karşın en az matematiksel sonsuzluk kategorisinde imgeler üretmişlerdir. Ayrıca, katılımcıların sonsuzluğu metaforik olarak çoğunlukla potansiyel bir süreç bağlamında açıklamaları, sonsuzluk kavramının tarihsel gelişimi ile paralellik göstermektedir. Elde edilen bu sonuçlar ışığında, farklı yaş grupları, meslek grupları ile disiplinlerde sonsuzluk kavramına yönelik metaforik algıların detaylı bir şekilde incelenmesi önerilmektedir.
Referanslar
Arıkan, A., & Halıcıoğlu, S. (2012). Soyut matematik. Palme yayıncılık.
Aztekin, S. (2008). Farklı yaş gruplarındaki öğrencilerde yapılanmış sonsuzluk kavramlarının araştırılması. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aztekin, S., Arıkan, A., & Sriraman, B. (2010). The constructs of PhD students about infinity: An application of repertory grids. The Mathematics Enthusiast, 7(1), 149-174. https://doi.org/10.54870/1551-3440.1180
Bozkuş, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin sonsuzluk kavrayışları (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bozkuş, F., Toluk Uçar, Z., & Çetin, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sonsuzluğu kavrayışları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(3), 506-531. https://doi.org/10.16949/turcomat.53890
Çelik, D., & Akşan, E. (2013). Matematik öğretmeni adaylarının sonsuzluk, belirsizlik ve tanımsızlık kavramlarına ilişkin anlamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 166-190. https://doi.org/10.12973/nefmed158
Danesi, M. (2007). A conceptual metaphor framework for the teaching of mathematics. Studies in philosophy and education, 26, 225-236. https://doi.org/10.1007/s11217-007-9035-5
Ergene, Ö. (2021). Öğretmen adayları gözünden sonsuzluk kavramı ve matematik dersi öğretim programı. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 123–151. https://doi.org/10.33711/yyuefd.998263
Genç, F. (2021). Ortaöğretim öğretmenlerinin sonsuzluk algıları (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Habacı, Ş. D., & Çetin, İ. (2023). Lise öğrencilerinin sonsuzluk kavramına ilişkin metaforları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 1108-1161.
Hannula, M. S., Pehkonen, E., Maijala, H., & Soro, R. (2006). Levels of students’ understanding on infinity. Teaching Mathematics and Computer Science, 4(2), 317-337. https://doi.org/10.5485/TMCS.2006.0129
İşleyen, T. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin sonsuzluk algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1235-1252.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction (2nd ed.). Oxford University Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: The University of Chicago Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
Mamolo, A. ve Zazkis, R. (2008). Paradoxes as a window to infinity. Research in Mathematics Education, 10 (2), 167-182. https://doi.org/10.1080/14794800802233696
Maria, K., Thanasia, M., Kontoyianni, K., Christou, C., & Philippou, G. (2009). Teachers’ perceptions about infinity: A process or an object? Proceedings of CERME 6, January 28-February 1, 2009, 1771-1773.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). SAGE Publications
Narlı, S., & Narlı, P. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sonsuzluk fikrine sahip mi? Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 122–125.
Nesin, A. (2007). Matematik ve sonsuz (1. baskı). İstanbul: Nesin Yayıncılık.
Núñez, R. E. (2005). Creating mathematical infinities: Metaphor, blending, and the beauty of transfinite cardinals. Journal of Pragmatics, 37(10), 1717–1741. https://doi.org/10.1016/J.PRAGMA.2004.09.013
Özmantar, M. F. (2008). Sonsuzluk kavramı: Tarihsel gelişimi, öğrenci zorlukları ve çözüm önerileri. In M. F. Özmantar, E. Bingölbali, & H. Akkoç (Eds.), Matematiksel kavram yanılgıları ve çözüm önerileri (pp. 151-180). Pegem Akademi.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281–326.
Sırmacı, N., & Gökkurt Özdemir, B. (2016). Matematik öğretmenlerinin sonsuzluk, belirsizlik ve tanımsızlık kavramlarına ilişkin öğretimsel açıklamaları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 788–806. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i3.5000201306
Tirosh, D. (1999). Finite and infinite sets: Definitions and intuitions. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 30(3), 341–349. https://doi.org/10.1080/002073999287879
Wikipedia. (2025). Metaphor. In Wikipedia. Retrieved January 13, 2025, from https://en.wikipedia.org/wiki/Metaphor
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi
Yıldırım, K., & Keşan, C. (2017). Ortaokul öğrencilerinin üç nokta ve sonsuzluk kavramlarına ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 42(191), 103-115.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
