OSMAN HAMDİ BEY KAYIKHANESİ’NİN ÖZGÜN MİMARİSİ

Özet

Kayıkhaneler kayıkların çekildiği, bağlandığı ve korunduğu nehir, göl, deniz kenarlarında bulunan su taşımacılığı yapılarıdır. Osmanlı döneminde İstanbul Boğazı, Haliç ve kıyı yerleşimlerindeki konutlara ait çok sayıda kayıkhane yapısının olduğu bilinmektedir. Bu çalışma, Osman Hamdi Bey kayıkhanesinin tarihi, mimari, yapım teknikleri ve malzeme özelliklerini inceleyerek özgün mimarisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ünlü ressam, arkeolog, müzeci ve diplomat Osman Hamdi Bey'e (1842-1910) ait bu kayıkhane, İstanbul’a denizle bağlı Gebze- Eskihisar bağ arazisindeki ahşap yapı grubunun (konak, resim atölyesi ve kayıkhane) bir parçasıdır. Ayrıca Osmanlı döneminden günümüze ulaşan az sayıdaki kayıkhanelerden biridir. 2011 yılında Osmanlı kayıkhaneleri ile ilgili detaylı literatür araştırmasının ardından Osman Hamdi Bey kayıkhanesinin yerinde inceleme ve analizleri fotoğraflar ve detaylı ölçümlerle yapılmıştır. Elde edilen tüm bilgiler mimari çizimlere ve notlara kaydedilmiş. Kayıkhane üzerindeki mimari izler ve Osmanlı dönemi kayıkhaneleri ile karşılaştırmalar yapılarak Osman Hamdi Bey’in özgün kayıkhane yapısı belirlenmiştir. Sonra bu yapı grubunda bulunan aynı döneme ait köşk ve resim atölyesinin mimari detaylarından yararlanılarak özgün kayıkhanenin çizimleri yapılmıştır. Orijinal Osman Hamdi Bey kayıkhanesi çalışması, Osmanlı dönemi kayıkhane mimarisi literatürüne ve bu tür kayıkhane yapılarının belgelenip korunarak gelecek nesillere aktarılmasına değerli bir katkı sağlayacaktır.