KLASİK ESERLERDE VAKF VE İBTİDÂ
Özet Görüntüleme: 19
/ 
PDF İndirme: 17
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14552903Anahtar Kelimeler:
Kur’an, Vakf ve İbtidâ, Kat‘, Vasl, Secâvend.Özet
Kur’an’ın nüzulü ile paralel onun yazılması ve muhafazası ile ilgili çeşitli faaliyetler yürütülmüştür. Öncelikle vahiy katiplerinin çeşitli malzemelere yazıp koruma altına aldığı âyetler, Hz. Peygamber’in vefatından sonra bir araya getirilmiş, Hz. Osman’ın halifeliği döneminde de yine bir araya getirilip çeşitli beldelere gönderilmek üzere çoğaltılmıştır. Kur’an’a yönelik yazımı ve muhafazası bağlamında hizmetlerde bulunulduğu gibi onun tilavetiyle ilgili de çeşitli hizmetler yapılmıştır. Kur’an’ın harekelenmesi, noktalanması, bölümlere ayrılması bunlar arasında sayılabilir. Arapçaya vukufiyeti zayıf olan kimselere rehberlik amaçlı tilavet esnasında nerelerde durup nerelerden alması gerektiğiyle ilgili eserler telif edilmiştir. Vakf ve ibtidâ dediğimiz mesele işte Kur’an’ın anlam bakımından doğru tilavet için neşet etmiş bir alandır. Ancak bu alanla ilgili kalem oynatan ulemanın yaklaşımı aynı olmamıştır. Kur’an’ın tilaveti esnasında anlamın uygun olduğu yerlerde durmak anlamına gelen vakf ve yine uygun yerden başlamak manasında kullanılan ibtidâ ile ilgili günümüze değin birçok bölümlendirmeler yapılmıştır. Bunlar arasında en meşhur olanı İbnü’l-Enbârî, Nehhâs ve Dânî’nin dört kısım şeklinde ele aldığı yaklaşımdır. Sonraki dönemlerde farklı kavramlarla ve okuyucuya kolaylık sağlayacak şekilde rumuzlarla vakf sistemi zenginleştirilmiş ve daha pratik tarzda uygulanagelmiştir. Çalışmamızda öncelikle vakf-ibtidânın tanıtımı yapılarak başlangıcıyla ilgili öne sürülen görüşler zikredilecektir. Ardından bahsi geçen âlimlerin eserlerinde temas ettikleri vakf-ibtidâ çeşitlerine yer verilecek ardından sonraki dönemde kavramsallaşan muhtelif vakf-ibtidâ kısımları da ele alınacaktır.
Referanslar
Abdurrahman Çetin. Kur’an Okuma Esasları. Bursa: Emin Yayınları, 2020.
Abdülhamîd, Suâd. Teysîrü’r-Rahmân fî tecvîdi’l-Kur’ân. Dârü’t-Takvâ, ts.
Acemî, Abdülfettah b. es-Seyyid. Hidâyetü’l-kârî ilâ tecvîdi kelâmi’l-bârî. 2 Cilt. Medine: Mektebetü’t-Tayyibe, t.s.
Alî el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Kārî el-Herevî. el-Minehu’l-fikriyye fi şerhi’l-Mukaddimeti’l-Cezeriyye. thk. Üsâme Atâyâ. Şam: Dârü’l-Gavsânî li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2012.
Berekâtî, Âlâ’ bint Ahmed b. Fâlih. Muhtasarü’l-Müktefâ fi’l-vakfi’t-tâmmi ve’l-kâfî ve’l-hasen. Mekke: Ümmü’l-Kurâ Üniversitesi, 2012.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenü’l-Kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
Dânî, Ebû Amr Osmân b. Saîd b. Osmân. el-Müktefâ fi’l-vakf ve’l-ibtidâ. thk. Yûsuf Abdurrahmân el-Mar’aşlî. Beyrut: Müessesetü’r Risâle, 1987.
Ensârî, Ebû Yahyâ Zeynüddîn Zekeriyyâ b. Muhammed b. Ahmed es-Süneykî. el-Maksıd li-telhîṣi mâ fi’l-Mürşid. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
Eşmûnî, Ahmed b. Muhammed b. Abdülkerîm. Menârü’l-hüdâ fî beyâni’l-vakf ve’l-ibtidâ. Mısır: Şirketü mektebeti ve matbaati Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1973.
Ezherî, İslâm b. Nasr b. es-Seyyid b. Sa‘d. ed-Dürretü’l-hasnâ ‘alâ ithâfi’l-kurrâ’ bi-usûli ve davâbiti ‘ilmi’l-vakf ve’l-ibtidâ’. Mısır: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 2014.
Feyyûmî, Ebü’l-Abbâs Hatîbüddehşe Ahmed b. Muhammed b. Alî el-Hamevî. el-Misbâhu’l-münîr fî ğarîbi’ş-şerhi’l-kebîr li’r-Râfiʿî. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1987.
Halîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân b. Amr b. Temîm el-Ferâhîdî. Kitâbü’I-ʿAyn. thk. Mehdi el-Mahzûmî, İbrâhîm es-Sâmerrâî. Riyad: Dârü’l-Hilâl, 2009.
Husarî, Mahmûd Halîl. Me‘âlimü’l-ihtida ilâ ma‘rifeti’l-vukûfi ve’l-İbtidâ. Kahire: Mektebetü’s-Sünne, 2002.
İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî. Mu‘cemü Mekâyîsi’l-lüğa. thk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1979.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-ʿArab. nşr. Abdullah Ali el-Kebîr. Beyrut: Dâru Sâdır, ts.
İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşr fi’l-kırâ’âti’l-‘aşr. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, ts.
İbnü’l-Enbârî, Ebû Bekr b. Beşşâr Muhammed b. Kâsım b. Muhammed. Îzâhü’l-vakf ve’l-ibtidâ’. thk. Muhyiddin Abdurrahman Ramazan. Dımaşk: Matbûâti Mecmaı’l-Luğati’l-’Arabiyye, 1971.
Karaçam, İsmail. Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okuma Kâideleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebû Bekr. Letâifü’l-işârât li-fünûni’l-kırâ’ât. thk. Âmir es-Seyyid Osmân - Abdussabûr Şâhîn. Kahire: el-Meclisü’l-A‘lâ li’ş-Şüûni’l-İslâmiyye, 1972.
Mar‘aşî, Saçaklızâde Muhammed Ebû Bekr. Cühdü’l-mukıl. thk. Sâlim Kaddûrî el-Hamed. Umman: Dâru Ammar, 2008.
Mersafî, Abdülfettah Seyyid Acemî. Hidâyetü’l-kâri’ ilâ tecvîdi Kelâmi’l-Bârî. Medine: Mektebetü Tayyibe, ts.
Meymûnî, Abdullâh Alî. Fazlü ‘ilmi’l-vakf ve’l-ibtidâ’. Riyad: Dârü’l-Kâsım, 2002.
Nehhâs, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl el-Murâdî el-Mısrî. el-Kat‘ ve’l-i’tinâf. thk. Abdurrahmân b. İbrâhîm el-Matrûdî. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1992.
Nihat Temel. Kur’ân Kıraatında Vakf ve İbtidâ. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2016.
Nikzâvî, Muinüddin Ebû Muhammed. el-İktidâ’ fî ma‘rifeti’l-vukûfi ve’l-ibtidâ’. thk. Mes’ûd Ahmed Seyyid Muhammed İlyâs. Medine: Câmiatü’l-İslâmiyye, 1997.
Nüveyrî, Ebü’l-Kāsım Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî. Şerhu Tayyibetü’n-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr. thk. Mecdî Muhammed Sürûr Sa‘d Baslûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
Safâkusî, İbnü’l-Hasen Alî b. Muhammed. Tenbîhü’l-gâfilîn ve irşâdü’l-câhilîn. Kahire: Mektebetü’s-Sakâfeti’d-Dîniyye, ts.
Secâvendî, Ebû Abdullah Muhammed b. Tayfûr. ‘İlelü’l-vukûf. thk. Muhammed b. Abdullâh b. Muhammed el-Îdî. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 2006.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî. el-İtkân fî ʿUlûmi’l-Kur’ân. thk. M. Ebu’l-Fazl İbrâhim. 4 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l Mısriyye, 1974.
Tayyâr, Müsâid b. Süleymân b. Nâsır. Vukûfü’l-Kur’ân ve eseruhâ fi’t-tefsîr. Medine: Mecmau’l-Melik Fahd li-Tibâati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2009.
Temel, Nihat. Kırâat ve Tecvid Istılahları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. Esâsü’l-belâga. thk. Muhammed Bâsil Uyûn es-Sûd. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1988.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
