YETİŞKİN BİREYLERDE TRAVMA SONRASI BÜYÜME VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ ŞEFKATİN ARACI ROLÜNÜN İNCELENMESİ
Özet Görüntüleme: 84
/ 
PDF İndirme: 49
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14552307Anahtar Kelimeler:
Öz-duyarlılık, Öz şefkat, Psikolojik Sağlamlık, Travma Sonrası BüyümeÖzet
Bu çalışmada, yetişkin bireylerde travma sonrası büyüme ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz şefkatin aracı rolünün ve bu değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında 444 katılımcıdan çevrimiçi anketler aracılığı ile veriler toplanmıştır. Araştırmada, Sosyodemografik Bilgi Formu, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, Travma Sonrası Büyüme ve Envanteri ve Öz-duyarlılık Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırma değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi için Pearson Korelasyonu analizi uygulanmıştır. Travma sonrası büyümenin psikolojik sağlamlık ve Öz şefkat tarafından yordayıcılığının incelenmesi için hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Öz şefkatin travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık ile ilişkisinde aracı rolünün incelenmesi için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, katılımcıların travma sonrası büyüme puanları ile psikolojik sağlamlık ve Öz şefkat arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, travma sonrası büyümenin psikolojik sağlamlık ve Öz şefkat düzeyleri tarafından pozitif yönlü ve anlamlı düzeyde yordandığı tespit edilmiştir. Oluşturulan ölçüm modelinin model uygunluğunun yeterli düzeyde olduğu saptanmıştır. Yapısal Eşitlik Modeli bulgularına göre, Modelde Psikolojik Sağlamlık Toplam değişkeninin dolaylı olarak TSBE değişkeni üzerindeki etkisi, Özsefkat aracılığıyla pozitif yönlü ve anlamlı olduğu saptanmıştır. Ayrıca, toplam etkilerde Özsevecenlik değişkeninin en yüksek dolaylı etkiye sahip olduğu gözlenmiştir. Dolaylı ve toplam etkilerin anlamlı olması, modelin teorik yapısının desteklendiğini göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre, model genel olarak kabul edilebilir uyum değerleri sergilemekte ve hipotez edilen yolların çoğu anlamlı olarak bulunmuştur. Bu araştırmada elde edilen bulgular ilgili literatür çerçevesinde değerlendirilmiş ve ileri araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Referanslar
Adetya, S. (2022). An analysis of self-compassion influence on posttraumatic growth with resilience as moderation variable. Konseli Jurnal Bimbingan Dan Konseling (E-Journal), 9(1), 133-140. https://doi.org/10.24042/kons.v9i1.11602
Akın, Ü., Akın, A. ve Abacı, R. (2007). Öz-Duyarlık Ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33, 1-10.
Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Ateş, F. B., & Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
Amerikan Psikologlar Derneği. (2015). The road to resilience. https://www.apa.org/topics/resilience
Ayyıldız, S. (2023). COVID-19 pandemisinde çalışan hemşirelerde psikolojik sağlamlık ve ruh sağlığının travma sonrası büyümeye etkisi Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Enstitüsü, İstanbul.
Başarıkan, R. (2022). Boşanma yaşantısı olan bireylerin yaşamda anlam ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile travma sonrası büyümeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Bates, G., Elphinstone, B., & Whitehead, R. (2020). Self‐compassion and emotional regulation as predictors of social anxiety. Psychology and Psychotherapy Theory Research and Practice, 94(3), 426-442. https://doi.org/10.1111/papt.12318
Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods & Research, 21(2), 230-258.
Byrne, B. M. (2010). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming (2nd ed.). Routledge.
Chi, X., Qi, H., Liu, X., Huang, L., Hu, M., Chen, Z., … & Zou, L. (2021). Self-compassion and resilience mediate the relationship between childhood exposure to domestic violence and posttraumatic growth/stress disorder during covid-19 pandemic. World Journal of Psychiatry, 11(11), 1106-1115. https://doi.org/10.5498/wjp.v11.i11.1106
Connor, K. M. ve Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76-82. https://doi.org/10.1002/da.10113
Doğan, F. (2015). The mediating role of the posttraumatic growth in the relationship between posttraumatic stress and prosocial behavioral tendencies. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
Dürü, Ç. (2006). Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümenin çeşitli degiskenler açısından incelenmesi ve bir model önerisi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Germer, C. K. (2009). Öz şefkatli farkındalık: Tahrip edici duygularla başa çıkabilmek. (Çev. H. Ünlü Haktanır). Diyojen Yayıncılık.
Hoffart, A., Øktedalen, T., & Langkaas, T. (2015). Self-compassion influences ptsd symptoms in the process of change in trauma-focused cognitive-behavioral therapies: a study of within-person processes. Frontiers in Psychology, 6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01273
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
Inwood, E. and Ferrari, M. (2018). Mechanisms of change in the relationship between self‐compassion, emotion regulation, and mental health: a systematic review. Applied Psychology Health and Well-Being, 10(2), 215-235. https://doi.org/10.1111/aphw.12127
Kağan, M., Güleç, M., Boysan, M. ve Çavuş, H. (2012). Travma sonrası büyüme envanterinin Türkçe versiyonun normal toplumda hiyerarşik faktör yapısı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(5),617-624.
Karancı, N. Işıklı, S. ve Aker, T. (2009). Yetişkinlerde travmatik olay yaşama yaygınlığı, travma sonrası stres bozukluğu ve travma sonrası gelişimin değerlendirilmesi. TUBİTAK SOBAG Projesi
Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (9. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kemper, K. J., Mo, X., & Khayat, R. (2015). Are mindfulness and self-compassion associated with sleep and resilience in health professionals?. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 21(8), 496-503.
Kline, R. B. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (4th ed.). Guilford Press.
Li, A., Wang, S., Cai, M., Sun, R., & Liu, X. (2021). Self-compassion and life-satisfaction among chinese self-quarantined residents during covid-19 pandemic: a moderated mediation model of positive coping and gender. Personality and Individual Differences, 170, 110457. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110457
Liu, A., Wang, Q., & Wu, X. (2020). Understanding the relation between self-compassion and suicide risk among adolescents in a post-disaster context: mediating roles of gratitude and posttraumatic stress disorder. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01541
Liu, A., Wang, Q., Wu, X., & Xu, B. (2023). Empathy and self-compassion mediate the relationships between parental attachment, prosocial behavior, and antisocial behavior among adolescents after the jiuzhaigou earthquake.. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-2627633/v1
Liu, A., Wang, W., & Wu, X. (2021). Self-compassion and posttraumatic growth mediate the relations between social support, prosocial behavior, and antisocial behavior among adolescents after the ya’an earthquake. European Journal of Psychotraumatology, 12(1). https://doi.org/10.1080/20008198.2020.1864949
Matos, M., McEwan, K., Kanovský, M., Halamová, J., Steindl, S., Ferreira, N., … & Gilbert, P. (2021). The role of social connection on the experience of covid-19 related post-traumatic growth and stress. Plos One, 16(12), e0261384. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0261384
Metin, M. (2014). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Nabilah, V. A. ve Kusristanti, C. (2021). Adolescent women with experience of dating violence: Self-compassion and posttraumatic growth. Psychological Research on Urban Society, 4(2), 29-37. http://dx.doi.org/10.7454/proust.v4i2.116
Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward on self, Self an İdentity, 2(2), 85-102.
Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self- compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.
Özcan, N. A. (2019). Yetişkinlerde travma sonrası stres ve öz duyarlılığın travma sonrası büyüme üzerindeki yordayıcı rolü. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1-1.
Scoglio, A., Rudat, D., Garvert, D., Jarmolowski, M., Jackson, C., & Herman, J. (2015). Self-compassion and responses to trauma: the role of emotion regulation. Journal of Interpersonal Violence, 33(13), 2016-2036. https://doi.org/10.1177/0886260515622296
Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief Resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.
Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (1996). The posttraumatic growth ınventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455– 471. https://doi.org/10.1007/BF02103658
Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2004). Target article: “Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence”. Psychological Inquiry, 15(1), 1– 18. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01
Topkaya, N., Şahin, E. ve Taş, T. (2022). Yetişkin bir örneklem grubunda psikolojik sağlamlıkla ilişkili faktörler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4), 1628-1640.
Yuhan, J., Wang, D., Canada, A., & Schwartz, J. (2021). Growth after trauma: the role of self-compassion following hurricane harvey. Trauma Care, 1(2), 119-129. https://doi.org/10.3390/traumacare1020011
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 NEW ERA INTERNATIONAL JOURNAL OF INTERDISCIPLINARY SOCIAL RESEARCHES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
