TÜRKİYE - AB MÜZAKERE SÜRECİNDE BÖLGESEL GELİŞMİŞLİK FARKLARI VE BÖLGE KALKINMA AJANSLARI

Özet

Türkiye, 1923 “İzmir İktisat Kongresi”, 1960-2013 “beş yıllık kalkınma planları” ve AB öncülüğünde oluşturulan günümüz “Bölge Kalkınma Ajansları” (BKA) ile giriştiği kalkınma hamlelerinde bazen başarı sağlamış olmakla birlikte bazen de başarısız neticeler almıştır. Tüm bu kalkınma politikalarının Türkiye’nin iradesi doğrultusunda gerçekleşmesine karşın günümüz BKA’ları, merkezi idareden bağımsız ve uzak tutulmaya çalışılmakta, AB ve yerel yönetim iş birliğini öngörmektedir. Halbuki AB, üye ülkelerle sınırlı olmaksızın tüm dünyada yerel politikalar üreterek adeta merkezi idarelerin gücünü zayıflatma çabası içerisine girmiştir. AB ve diğer küresel oluşumlarla tüm dünyada ülke sınırlarını aşan politikalar üretilerek küresel bir yapılanma sağlanmaya çalışılırken, Türkiye’de bölgelerin merkezi yönetimden uzak tutulması çabaları, Türkiye’nin siyasi bir özerkliğe mi yönlendirildiği endişelerini akıllara getirmektedir. Dolayısıyla Türkiye, BKA projelerinde de “Merkez-Bölge-AB” ortak koordinasyon birliği ile kendi ekonomi ve kalkınma politikalarını kendi iradesiyle belirlemelidir. Türkiye’de mevcut nitelikli işgücü bunu yapabilecek yetenektedir, Türkiye’nin bunu yapabilme gücü ve enerjisi bulunmaktadır. Bu doğrultuda, Kalkınma ajanslarının temel faaliyetleri: Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak, Bölge plân ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak; bu kapsamda desteklenen faaliyet ve projelerin uygulama sürecini izlemek, değerlendirmek ve sonuçlarını Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bildirmek, Bölge plân ve programlarına uygun olarak bölgenin kırsal ve yerel kalkınma ile ilgili kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak ve bu kapsamdaki projelere destek sağlamak, Bölgede kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen ve bölge plân ve programları açısından önemli görülen diğer projeleri izlemek, Bölgesel gelişme hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, Bölgesel gelişmeye yönelik Ajansa tahsis edilen iç ve dış kaynaklı fonları, bölge plân ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak, Bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi, kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek, Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak, Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek, Yönetim, üretim, tanıtım, pazarlama, teknoloji, finansman, örgütlenme ve işgücü eğitimi gibi konularda, ilgili kuruluşlarla işbirliği sağlayarak küçük ve orta ölçekli işletmelerle yeni girişimcileri desteklemek, Türkiye’nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamak görevleri çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.