TÜRKİYE’DE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ VE BU SÜRECİN EKONOMİK GELİŞME/KALKINMA ÜZERİNDEKİ YANSIMALARI

Özet

Ülke yönetim şekillerinin makroekonomik göstergeler üzerinde etkinliğinin olup olmadığı çok sayıda iktisatçı, sosyolog ve siyaset bilimcisi tarafından ele alınmış, bu incelemeler neticesinde bazı sonuçlar ortaya konmuştur. Bu çalışmaların hatırı sayılır bir kısmında demokratik yönetim şekillerinin ekonomik gelişme ve kalkınma üzerinde pozitif etki oluşturduğu üzerinde durulmuştur. Geleneksel ekonomi teorilerine göre, ekonomik hayatı ve ekonomik analizi etkileyen unsurlar arasında siyasi istikrarın, askeri darbe veya müdahalelerin olup olmayışının yanı sıra, terör baskısı ve oligarşik yapı hakimiyeti önemli değişkenler olarak gösterilir. Her ne kadar bu unsurlar ekonomiden bağımsız gibi görülse de, ülkelerin politik istikrarının yanı sıra, ekonomik kalkınma ve büyümelerini olumsuz yönde etkileyen faktörler arasında yer alır. Bu makalede Türkiye’nin yakın tarihine demokratikleşme sürecinde yaşanan gelişmelerin ekonomik yapı üzerinde bıraktığı etkiler üzerinde durulacaktır. İlk olarak Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren başlayan ve 27 yıl kesintisiz devam eden Cumhuriyet Halk Partisi iktidarının ekonomik performansı ele alınmıştır. Bunun ardından, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinin başlangıç tarihi olarak kabul gören 1950 seçimleri sonrasında başlayan ve 1950-1960 yılları arasında devam eden Demokrat Parti (DP) iktidarı dönemi boyunca gerçekleşen ekonomik performans demokratikleşme perspektifinden değerlendirilmiştir. 1960 askeri darbesinin ardından DP’nin devamı olarak görülen Adalet Partisi’nin (AP) tek başına iktidarda bulunduğu 1965-1969 dönemi, 1980 askeri darbesinin ardından 1983-1991 yılları arasında hükümette bulunan Anatavan Partisi yönetimi yine demokratikleşme-ekonomik gelişme ilişkisinin değerlendirmeye tabi tutulduğu dönemlerdir. Son olarak ekonomik krizler, terör olayları, siyasal istikrarsızlıklar ve post modern darbe olarak anılan 28 Şubat Süreci’nin yaşandığı 1990’lı yılların ardından 2002 yılı sonlarında başlayan AK Parti iktidarı ile demokratikleşme ve ekonomik gelişme ilişkisinin ele alındığı bir süreç olarak belirlenmiştir.