ARAÇSALLAŞTIRILMIŞ BEDENİN SANATTAKİ TEZAHÜRÜ

Özet

Mağara duvarlarına çizilen ilk resimlerden bu yana insan bedeni sanata, felsefeye, dine, bilime, siyasete, savaşa ve daha birçok alana tartışma ve inceleme konusu olmuştur. Kimi zaman manipüle edilerek, kimi zaman da doğrudan gündeme gelmiş ve her defasında dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Din bağlamında ele alınırken manipüle edilen beden, reklam endüstrisi ve sanat eserlerinin üretim süreçlerinde de araçsallaştırılmıştır. Sanat tarihinin en eski dönemlerinden bu yana gittikçe daha büyük bir tutkuyla tasvir edilen çekici kadın bedenleri, ataerkil toplumun statü ve zenginlik sembolü haline gelmiştir. Satış oranlarını artırmak için manipülasyonu etkili bir şekilde kullanmaktan çekinmeyen Reklam endüstrisinde de durum farklı değildir. Kapitalist toplumda ürünlerin pazarlanması için önemli bir rol oynayan haz ile donatılmış beden tüketici üzerinde büyük bir etki yaratmaktadır. Aynı şekilde iktidarın savaş gücünün bir göstergesi olan beden bir propaganda aracına dönüşmüş ve bu şekilde beden ile yapılan manipülasyon, günümüzde çok etkili bir silah haline gelmiştir. Bu durumda medya ve iktidarın birlikte hareket etmesi çok önemlidir. Beden çok eski zamanlardan bu yana o kadar farklı anlamlar ile bezenmiştir ki bedenin tanrılaşması bile mümkün olmuştur. Ancak beden, tüm bu gösterişli manevraların arkasında çürüyüp tortulaşarak yok olmaya yüz tutmuş bir maddeden başka bir şey değildir. Bu makalenin amacı bir manipülasyon aracı olarak kullanılan insan bedeninin zaman içerisinde sanatta ve sanatla ilgisi olan birçok alanda nasılyer ve anlam değiştirdiğinin ve araçsallaştığının ortaya konulmasıdır. Çalışmada nitel araştırma yönteminden tarihsel araştırma modeli uygulanmıştır. Sonuç olarak bir yandan kapitalizmin ve iktidarın çıkarcı fikirlerine alet edilmiş olan beden, medyanın da işin içine dahil olmasıyla inanılması güç katliamlara, yıkımlara, ve büyük bir yozlaşmaya malzeme olurken, diğer yandan birincil ihtiyaçları olan beslenme, güvenlik ve cinsellik alanlarından köşeye sıkıştırılmış ve maalesef içinde beslediği iyilik ve güzellik kavramları bir kenara atılarak maddeleştirilmiş, araçlaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Beden, Medya, Sanat, Reklam, Manipülasyon, Araçsallaştırılma, Propoganda